Legendy o śląskich demonach wodnych- utopcach
Ważną częścią kultury śląska jest zbiór legend o wodnych stworach i strachach zwanych utopcami.
Utopiec zwany też potocznie utopkiem jest wyobrażany jako zły, wodny demon zamieszkujący okolice stawów, rzek, jezior, zalewisk i akwenów wodnych. Utopce łapały i wabiły ludzi, którzy przechodzili w pobliżu wody, a następnie topiły ich lub więził w swoim podwodnym domostwie. Najchętniej utopce zasadzały się na pijaków, nieposłuszne dzieci i ludzi nieostrożnych i nierozważnych.
Według niektórych śląskich legend, demony wodne mogły przejmować oraz wślizgiwać się w ludzkie ciało. Były w stanie niepostrzeżenie przyjąć postać osoby z naszego najbliższego otoczenia lub nawet zwierząt. Utopce porywały i więziły ludzi a nawet trzymały ludzkie dusze w słoikach i garnkach.
Obraz utopca w legendach jest przedstawiany bardzo różnie. Utopce najczęściej przybierały formę zdeformowanych ludzi o szaro-zielonej, obślizgłej skórze i nieproporcjonalnej głowie. Maiły palce z błoną pławną jak kaczki czy łabędzie oraz rybie łuski, a same ciało porośnięte miały glonami i porostami.
Wg niektórych podań utopce brały udział w życiu społecznym ludzi przyjmują ludzką postać.
Ponieważ Utopce potrafiły doskonale imitować postać ludzką czasem wtapiały się w społeczność. Mogły nawet brać ślub z ludźmi.
Legendy o utopcach to zawsze ostrzeżenie, że w pobliżu wody zawsze należy uważać i być bardzo czujnym. Wynikało to z faktu, że dawniej wielu ludzi nie potrafiło pływać. Zwykła nieostrożność czy upadek do wody mógł łatwo zakończyć się utonięciem. W szczególności dotyczyło to osób pijanych i nieposłusznych dzieci. Bardziej obrazowe niż zakazy chodzenia nad wodę były opowieści o upiornych kreaturach, które porywają i wciągają w toń wodną.
ilustracja: Utopce na rynku Bierunia.
Artykuł jest równocześnie porcją wiedzy dołączaną do gry planszowej > LEGENDY POLSKIE
autor:
mgr inż. Krzysztof Czachura
(scenarzysta, projektant gier, ilustrator komiksowy)
> Zobacz grę wielkiego formatu XXL dla dzieci: LEGENDY POLSKIE
