Tworzenie gier planszowych to bardzo wciągające i ekscytujące zajęcie owiane nutką tajemnicy. Tak naprawdę jest to jedna z wielu form projektowania, która rozszerzona jest o wysoką specyfikę produktu.
W tym artykule przedstawię jakimi zasadami i ideami kierować się podczas tworzenia gier.
A dlaczego tak lubimy gry?
Bo życie jest grą o nieskończonym wyniku.
Bo biznes to gra, w której wygrana to realny pieniądz.
Bo gry to namiastka innego świata i życia – alternatywnej rzeczywistości.
Bo w grach wszystko jest możliwe.
Jak stworzyć grę planszową?
Prostą grę planszową może zrobić właściwie każdy – nawet dziecko.
Jednak, żeby zaprojektować ciekawą i grywalną grę planszową potrzeba czasu, umiejętności, wiedzy oraz sporo matematyki, statystyki oraz testów. Dobrą, atrakcyjną i grywalną grę planszową zrobić może tylko doświadczony projektant.
Gry można tworzyć solo lub w zespole. Wiadomo, że bardziej skomplikowane projekty wymagające więcej pracy i zaangażowania to projekty gier, przy których pracuje więcej osób. Dla przykładu kiedy realizuje się grę edukacyjna skierowaną do dzieci oprócz projektanta gier potrzebny jest także konsultant merytoryczny z danej dziedziny np. pedagog albo psycholog, czasem nawet pediatra. Jeśli robimy grę o tematyce medycznej to warto mieć wsparcie merytoryczne w postaci lekarza specjalisty.
Gra planszowa jak każdy projekt zaczyna się od wstępnego pomysłu, wyznaczenia jej celów oraz założeń jakie ma spełniać projekt gry.
Ogólnie rzecz ujmując trzeba sobie zadać następujące proste pytania:
Po co tworzymy grę planszową?Dla kogo chcemy zrobić grę planszową? – grupa wiekowa, targetO czym ma opowiadać gra?Ile ma trwać rozgrywka?Na ile osób ma być gra?Oprócz rozrywki jaką wartość dodaną będzie miała gra?
– Może gra powinna mieć wymiar edukacyjny, marketingowy itp.Czym gra się ma wyróżniać?
Najważniejszą ideą jaka przyświeca tworzeniu gier planszowych jest dobra zabawa i wspólne spędzanie czasu przez graczy. Tak jak wspólne jedzenie posiłków przy jednym stole to symbol budowania więzi i dobrych relacji rodzinnych tak samo granie w gry planszowe to również budowanie więzi i wspólne dzielenie czasu. Dlatego gry planszowe nie tracą na popularności mimo silnej ekspansji gier mobilnych na konsole. Wspólne spędzanie czasu na hobby razem w tym samym miejscu i czasie zawsze będzie najwyższą wartością. Relacje buduje się głównie twarzą w twarz. Tak nas ludzi zaprojektowała natura i ewolucja. Gra planszowa składa się tak naprawdę z trzech podstawowych elementów, które są ze sobą ściśle powiązane.
3 najważniejsze składowe gier planszowych to:
mechanika gry,historia i narracja gryszata graficzna, ilustracje
Wszystkie te trzy składowe gry planszowej są ze sobą ściśle powiązane i muszą ze sobą współgrać. Jeśli na etapie planowania i projektowania nie dopracujemy, którejś z 3 składowych, projekt gry i tak ważna grywalność może na tym bardzo ucierpieć.
Pomysł na grę planszową
Od czegoś trzeba zacząć prawda? Zaczynamy więc od pomysłu, który rozwijamy z czasem w coraz bardziej zaawansowaną formę gry. Pobudzamy kreatywność i fantazję. Kolekcjonujemy pomysły i inspiracje.
Mechanika gry planszowej
Pomysł na grę trzeba przełożyć na mechanikę gry. Mechanika gry to inaczej rdzeń gry planszowej. W jego skład wchodzą złożenia gry zasady oraz ruchy i akcje w grze planszowej. Opracowanie mechaniki gry planszowej to najbardziej wymagająca cześć projektowania gry. Wszystko trzeba zaplanować, przeliczać a na koniec testować i usuwać błędy – i tak od nowa powtarzamy ten proces aż wszystko zagra jak w orkiestrze symfonicznej na próbie generalnej.
Dobra mechanika gry to swoisty balans w grze między strategią a losowością rozgrywki.
Nie ma złotej recepty na idealną mechanikę gry. Inaczej liczy się i projektuje grę skierowaną do dzieci a inaczej liczy się grę planszową dedykowaną dla dorosłych graczy. Są gry, w których bardziej liczy się pomysł na rozgrywkę niż mechanika. Przykładem takiej gry jest są kości OPOWIADANKI. Są gry, które mają genialną, świetnie policzoną mechanikę i dzięki temu w dużym stopniu zawdzięczają bardzo wysoką grywalność oraz swój sukces. Przykładem takiej gry są „Osadnicy z Catanu” czy “Diuna”, gry które podbiły cały świat i ma masę dodatków i rozszerzeń.
Jeśli sercem gry jest plansza to jej duszą jest mechanika gry.
Czyli suma działań przeliczona w matematycznej formie, statystyki oraz prawdopodobieństwa, które dobrze zbilansowane organizują przestrzeń na ciekawą, atrakcyjną rozgrywkę i wspólną zabawę. Sposobów na prowadzenie mechaniki gry jest bardzo wiele. Najpopularniejsze to oczywiście kości i karty, zbieranie elementów lub budowanie.
Cel gry
Cała mechanika gry musi prowadzić do momentu, w który jeden z graczy lub drużyna wygrywa grę. Cel gry musi być jasno i dokładnie wskazany i opisany w instrukcji. Jako projektant gier planszowych pracujący dla KumamGre mogę dać w tej kwestii tylko jedną dobrą radę. Dobrze jest jeśli rozgrywka gry nie jest liniowa. Tzn. kiedy do osiągnięcia celu gry prowadzi wiele dróg, które można łączyć, miksować nawzajem. Mnie osobiście w takie gry planszowe gra się najlepiej. Gry planszowe, które dają wiele możliwości osiągnięcia wygranej są najciekawsze i najbardziej ekscytujące.
Instrukcja
Nawet najlepsza gra bez jasnej i zrozumiałej instrukcji będzie koszmarem dla gracza. Instrukcja gry musi być czytelna i łatwa do zrozumienia. Źle napisana instrukcja może całkowicie zniechęcić do grania w grę. Popularne stają się teraz instrukcje w formie filmów i klipów, w których tłumaczy się zasady rozgrywki i pokazuje na przykładach jak grać i rozwiązywać konkretne problemy w grze.
Gra to powieść
Gra to ciekawy rodzaj opowiadania historii. Mamy kilku bohaterów i każdy z nich pisze własną historie w trakcie rozgrywki. Za każdym razem kiedy gramy w tą samą grę planszową odgrywamy różne warianty historii, która przeżywana jest wciąż na nowo niczym inny wariant rzeczywistości. Porównać to można do uniwersum Marvela, do światów równoległych. Gramy w tą samą grę ale historia gry zawsze przebiega inaczej. Skoro gra jest swoistą historią z własnymi bohaterami to musi mieć też swoja narrację i swój własny świat, w którym panują pewne zasady i prawa. W ten sposób fabuła gry styka się mechaniką gry planszowej. Tak oto mechanika i fabuła gry są nierozerwalnie ze sobą połączone.
Szata graficzna gry planszowej
Gra planszowa musi być po prostu ładna i przykuwać oko. Nawet w najlepszą grę planszową jak będzie brzydka nikt nie będzie chciał grać ani kupić. Wrażenia estetyczne są bardzo ważne dla graczy.
Plansza, karty, pionki, kostki, elementy dodatkowe – wszystko się liczy. Ważne są nie tylko wrażenia wzrokowe ale też dotykowe a nawet zapachowe. Drewniane kostki zawsze będą lepsze niż plastik, ponieważ są naturalne i przyjemne w dotyku. Wygląd i jakość wykonania gry to bardzo ważne elementy.
Wielu graczy z ogromnym „namaszczeniem” podchodzi do swoich planszówek. Doposażają gry we własnym zakresie, kupują osłonki na karty i nigdy nie grają z napojami na stole, żeby przypadkowo nie poplamić lub nie zalać planszy lub elementów gry. To prawdziwi pasjonaci.
Testy gry planszowej
Zanim grę wypuści się do sprzedaży na rynek trzeba ją przetestować. Testy robi się na prototypie gry, czyli takiej roboczej wersji gry planszowej. Kilka serii testów gry planszowej ma na celu usunięcie błędów, wprowadzenie uwag graczy oraz sprawdzenie grywalności i mechaniki gry. Testy gry planszowej to prawdziwy ubaw i zabawa. Zazwyczaj dobrze policzona mechanika gry po testach sprowadza się do drobnych korekt w instrukcji gry.
Psychologia w grze planszowej
Gra planszowa to swoiste zjawisko społeczne opierające się w dużym stopniu na psychologii ludzkiej. Na pierwszy rzut oka mamy tu takie zjawiska psychologiczne jak rywalizacja, umiejętność wygrywania i przegrywania, przestrzeganie norm i zasad, konsekwencje podejmowanych decyzji, interakcje społeczne itd.
Dobra gra planszowa może a nawet powinna zawierać trochę pikanterii. Gracze mogą sobie trochę przeszkadzać w rozgrywce, blokować się nawzajem, handlować między sobą i negocjować itp.
Interakcje między graczami są w grze szalenie ważne. To również część mechaniki gry, która wpływa na grywalność i atrakcyjność rozgrywki. Gra, która angażuje graczy do wspólnego szukania rozwiązań problemów i interakcji między sobą zawsze będzie budziła dużo emocji a ludzie uwielbiają emocje. Dlatego kochamy sztukę, kino, muzykę, taniec etc.
Zaplanowanie odpowiedniego środowiska do interakcji miedzy graczami to jeden z czynników, który wpływa na sukces gry planszowej. Grywalność gry planszowej – czyli jak często wraca się do grania w konkretną grę
Grywalność mierzy atrakcyjność gry planszowej dla graczy. Jeśli odbiorcy gry często i chętnie sięgają po grę to oznacza to, że gra planszowa ma wysoką grywalność. Jeśli jest na odwrót i gracze zagrają w grę tylko raz albo nie dokończą nawet pierwszej rozgrywki to gra nie ma dobrego raitngu grywalności.
Co składa się na grywalność gry planszowej?
Bardzo dobre pytanie i bardzo trudna odpowiedź. Częściowo już nawet udzieliłem w artykule odpowiedzi na to pytanie. Jeśli chodzi o grywalność w grze to tutaj zazwyczaj błądzi się trochę po omacku słuchając intuicji, własnych preferencji jako gracza i doświadczenia.
Na grywalność składają się w największym stopniu 3 składowe gry: mechanika, historia, grafika. Kiedy w tych 3 elementach projektu gry zachowany jest swoisty balans i harmonia to grywalność gry jest wysoka.
Bardziej grywalna jest gra planszowa, którą wygrać można na róże sposoby, różnymi drogami. Ciekawa narracja i fabuła gry, interesujący świat rozgrywki bardzo podnoszą atrakcyjność gry planszowej a to podnosi grywalność. Z całą pewnością na dobrą grywalność składa się szata graficzna i ilustracje. Co do tego nie ma wątpliwości. W ładną i ciekawą wizualnie grę chętniej każdy zagra. Ludzi po prostu ciągnie od ładnych rzeczy. Tak nasza natura.
Na koniec z pomocą, żeby sprawdzić albo poprawić grywalność przychodzą testy gry. Ostatecznie grę rozliczają z grywalności gracze.
Wdrożenie gry planszowej na rynek
Kiedy gra jest już gotowa w formie plików graficznych przygotowanych do druk zgodnie ze specyfikacją drukarni można przejść do produkcji. To jak wydać grę a potem ją sprzedawać to już bardzo szeroki i złożony temat na inny artykuł bloga o grach. Jest tu wiele opcji i możliwość.
Jak widać tworzenie gier planszowych to wymagające zajęcie, które angażuje do pracy sztukę, matematykę, statystykę, psychologię oraz inne szeroko rozumiane dziedziny wiedzy. Nad tym aby gra była atrakcyjna dla graczy i dobrze policzona czuwa sztab doświadczonych projektantów i konsultantów. To ta zakulisowa praca przy grze planszowej przekładaj się na jej wysoką grywalność oraz sukces.
Studio projektowe gier planszowych KangruGra.pl jest to Twojej dyspozycji jeśli chcesz skroić grę szytą na miarę Twoich potrzeb. Zrobiliśmy i wyprodukowaliśmy już tysiące gier. Zrobimy także grę planszową dla Ciebie.
autor: mgr inż. Krzysztof Czachura
(projektant gier, ilustrator komiksowy)
