Większości z nas gry planszowe kojarzą się z okresem dzieciństwa i zabawą. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z ogromu możliwości edukacyjnych tkwiących w takiej formie aktywności. Obecnie istnieje na rynku wiele rodzajów gier planszowych, które można wykorzystać i dopasować do treści programowych obowiązujących w podstawie programowej przedszkola.
Atrakcyjność gier to dobra recepta na przełamanie rutyny i rozbudzenie ciekawości u dzieci.
Gry planszowe służą do doskonalenia różnych sprawności umysłowych u dzieci: uwagi, pamięci, spostrzegawczości, umiejętności analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej, a także zmuszają do samodzielnego podejmowania decyzji, jak i do zgodnego współżycia w grupie rówieśniczej. Gry planszowe stają się tym samym swoistym pomostem ułatwiającym dzieciom przejście z przedszkola do szkoły.
Oprócz walorów edukacyjnych gry planszowe spełniają ważne funkcje wychowawcze:
gry planszowe umożliwiają współdziałaniegry planszowe sprzyjają uspołecznianiugry planszowe uczą poszanowania przyjętych normgry planszowe uczą wygrywaniagry planszowe uczą przegrywaniagry planszowe integrują grupę dzieci
Zazwyczaj gry planszowe mogą być przeznaczone dla jednej lub wielu osób. W ten sposób przeprowadzony podział powoduje różne skutki dla edukacji. W sytuacji, gdy dziecko gra samodzielnie, nieświadomie („mimochodem”) przyswaja sobie treści i reguły, jakie zawiera gra. Zwiększenie osobistego i emocjonalnego zaangażowania uczestnika gry sprawia, że materiał i nabyte umiejętności są bardziej trwałe.
Gry planszowe są jednak przede wszystkim odmianą, zabawy, która odnosi się do interakcji międzyludzkich, które wymagają od dziecka umiejętności pracy w grupie i panowania nad swoimi emocjami, zwłaszcza tymi negatywnymi. Wartością samą w sobie może stanowić konieczność współpracy z innymi uczestnikami gry i zasady „fair play”. Podczas gry każdy z uczestników ma równe szanse, czasem decyduje szczęście, ale najczęściej popłaca logiczne myślenie i odpowiednia odporność emocjonalna.
Gry tzw. „planszówki” dają dzieciom możliwość przygotowania się do tego, na czym polega „zdrowa rywalizacja” i jakim regułom powinna podlegać. Wszczepiają one uczciwość – przy okazji wspólnej gry nauczyciel lub osoby dorosłe mogą swoją postawą pokazać dziecku, że oszustwo w grze nie popłaca (również w życiu realnym).
Pierwszą i najważniejszą zasadą we wprowadzaniu gier planszowych jest postawa nauczyciela / opiekuna, który powinien podać instrukcję w sposób prosty, zwięzły, a najlepiej poparty prezentacją. Dzięki temu dzieci łatwiej przyswoją sobie zasady i nie będą się zniechęcać. W razie potrzeby należy powtarzać zasady w czasie gry. Z praktyki dopiero po kilku rundach uczestnicy przyswajają reguły i bezbłędnie je stosują. Niemniej ważny jest odpowiedni dobór gry planszowej, dostosowanej do wieku i etapu rozwojowego dziecka.
Wykorzystując gry planszowe w edukacji przedszkolnej umożliwiamy dzieciom wszechstronny i skuteczny rozwój, kształtując u dzieci właściwości, które są niezbędne i potrzebne w uczeniu się. Są to między innymi: planowa realizacja zamierzeń, umiejętność analizy i syntezy porównywania i obserwacji. Jednocześnie motywujemy dzieci do aktywność poznawczej, która ma wyzwalać i rozwijać zainteresowania otaczającą rzeczywistością społeczną i przyrodniczą.
Gry planszowe są dobrym sposobem na opanowanie trudnej sztuki regulacji emocji przy poznawaniu reguł i w przypadku porażek. Gry planszowe to przyjazne narzędzie edukacyjne, które stwarza odpowiednie warunki do rozwoju, nauki i kształtowania szeregu umiejętności u dzieci.
autor: mgr Lucyna Rzepecka, nauczyciel wychowania przedszkolnego